Ακίνητα: Τι αλλάζει με τον ΕΝΦΙΑ και τις αντικειμενικές αξίες

Σε νέα αναβολή της προσαρμογής των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων στα επίπεδα των πραγματικών εμπορικών τιμών της κτηματαγοράς για άλλους έξι μήνες και συγκεκριμένα για τον Δεκέμβριο του 2017 (αντί για τον Ιούνιο του ιδίου έτους), ώστε το νέο σύστημα προσδιορισμού των φορολογητέων αξιών των ακινήτων να είναι διαθέσιμο για εφαρμογή από την 1η Ιανουαρίου 2018, συμφώνησαν η κυβέρνηση και οι δανειστές.

Στόχος του σχεδίου αυτού είναι τον Μάρτιο του επομένου έτους να εκδοθούν και να αποσταλούν σε περισσότερους από 7 εκατομμύρια φορολογούμενους τα εκκαθαριστικά του Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝΦΙΑ) του έτους 2018, στα οποία ο συγκεκριμένος φόρος θα έχει υπολογιστεί όχι επί των ισχυουσών σήμερα αντικειμενικών αξιών αλλά επί των νέων φορολογητέων τιμών των ακινήτων, που θα είναι προσαρμοσμένες στα επίπεδα των αγοραίων τιμών τους.

Επειδή όμως οι νέες φορολογητέες αξίες των ακινήτων – που θα προκύψουν από την προσαρμογή των σημερινών αντικειμενικών αξιών στα πραγματικά επίπεδα της κτηματαγοράς – αναμένεται να είναι μειωμένες σε πολλές περιοχές της χώρας, η κυβέρνηση και οι δανειστές συμφώνησαν εντός του 2018 να ληφθεί μέριμνα ώστε να περιοριστούν κι άλλο οι απαλλαγές από τον ΕΝ.Φ.Ι.Α. και να αυξηθούν οι συντελεστές επιβολής του, ώστε τα έσοδα που θα αποδίδει ο συγκεκριμένος φόρος να διατηρηθούν στο επίπεδο των 2,65 δισ. ευρώ.

Όπως προκύπτει, ειδικότερα, από τα όσα αναφέρονται στο κείμενο του νέου επικαιροποιημένου Μνημονίου, στο οποίο φέρονται να έχουν συμφωνήσει η κυβέρνηση και οι δανειστές, ο ΕΝΦΙΑ θα υπολογιστεί και φέτος με βάση τις εξωπραγματικές (σε πολλές περιοχές της χώρας) αντικειμενικές φορολογητέες αξίες των ακινήτων, ενώ το νέο σύστημα υπολογισμού των φορολογητέων αξιών της ακίνητης περιουσίας, με βάση τις πραγματικές τιμές της κτηματαγοράς, θα νομοθετηθεί, τελικά, τον Δεκέμβριο του 2017 – αντί τον Ιούνιο του 2017 που προέβλεπε το προηγούμενο επικαιροποιημένο Μνημόνιο – και θα εφαρμοστεί από το επόμενο έτος.

Στο πλαίσιο αυτό, όπως αναφέρεται στο σχετικό απόσπασμα του νέου επικαιροποιημένου Μνημονίου, τα εκκαθαριστικά σημειώματα του ΕΝ.Φ.Ι.Α. του έτους 2018 θα επιδιωχθεί να εκδοθούν τον Μάρτιο του επομένου έτους (ελάχιστους μήνες αφού θα έχει ολοκληρωθεί η πληρωμή του ΕΝ.Φ.Ι.Α. του 2017) και στα νέα αυτά σημειώματα, ο συγκεκριμένος φόρος θα επιδιωχθεί να είναι υπολογισμένος με βάση τις νέες φορολογητέες αξίες, που θα είναι προσαρμοσμένες στα επίπεδα των πραγματικών τιμών της κτηματαγοράς.

Δεδομένου ότι, εξαιτίας της πολυετούς οικονομικής κρίσης, οι αγοραίες τιμές των ακινήτων σε πολλές περιοχές της χώρας μας έχουν μειωθεί σημαντικά, οι νέες φορολογητέες αξίες που θα έχουν καθοριστεί ως τον Δεκέμβριο του τρέχοντος έτους στα επίπεδα των αγοραίων αυτών τιμών αναμένεται να είναι σημαντικά μειωμένες σε σύγκριση με τις ισχύουσες σήμερα αντικειμενικές φορολογητέες αξίες. Ωστόσο, η συμφωνία της κυβέρνησης με τους δανειστές, όπως αποτυπώνεται στο επικαιροποιημένο Μνημόνιο προβλέπει ότι για να μην υπάρξουν επιπτώσεις στα έσοδα του Δημοσίου από τον ΕΝ.Φ.Ι.Α., εξαιτίας της μείωσης των φορολογητέων αξιών των ακινήτων που θα χρησιμοποιηθούν το 2018 ως βάση υπολογισμού του φόρου αυτού, η κυβέρνηση ανέλαβε τη δέσμευση να περιορίσει κι άλλος τις απαλλαγές από τον ΕΝ.Φ.Ι.Α. και να αυξήσει τους συντελεστές υπολογισμού του συγκεκριμένου φόρου! Ειδικότερα, όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στο αποκαλυπτικό απόσπασμα του κειμένου του νέου επικαιροποιημένου Μνημονίου, σε περίπτωση που οι νέες φορολογητέες τιμές ακινήτων οδηγήσουν έστω και σε μικρή πτώση των εσόδων του ΕΝ.Φ.Ι.Α. κάτω από το επίπεδο των 2,65 δισ. ευρώ, που έχει προϋπολογιστεί να εισπράττεται κάθε χρόνο από τον συγκεκριμένο φόρο, θα διευρυνθεί η φορολογητέα βάση του ΕΝ.Φ.Ι.Α. και θα αναπροσαρμοστούν οι συντελεστές του ώστε το ύψος των εσόδων που θα εισπραχθούν να διατηρηθεί στο επίπεδο των 2,65 δισ. ευρώ!

Από το επίμαχο απόσπασμα του νέου επικαιροποιημένου Μνημονίου προκύπτει εξάλλου ότι η νέα αναβολή του σχεδίου προσαρμογής των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων στα επίπεδα των πραγματικών τιμών της κτηματαγοράς για άλλους έξι μήνες, για τον Δεκέμβριο αντί για τον Ιούνιο του 2017, οφείλεται σε σημαντικές τεχνικές δυσκολίες που ανέκυψαν στην προσπάθεια υλοποίησης του συγκεκριμένου σχεδίου. Πιο αναλυτικά, στο κείμενο του νέου επικαιροποιημένου Μνημονίου περιγράφονται ουσιαστικά ένα νέο χρονοδιάγραμμα για την εφαρμογή του σχεδίου της προσαρμογής των αντικειμενικών αξιών στα επίπεδα των αγοραίων τιμών καθώς και ένα σχέδιο για την επιβολή του ΕΝ.Φ.Ι.Α. του 2018 από τον Μάρτιο του συγκεκριμένου έτους, δηλαδή πολύ νωρίτερα από κάθε άλλη φορά. Συγκεκριμένα, αναφέρονται τα εξής: «Οι τιμές ζώνης που λαμβάνονται υπόψη για τον προσδιορισμό της φορολογητέας αξίας των ακινήτων στην Ελλάδα θα ευθυγραμμιστούν με τις τιμές της αγοράς με τη βοήθεια Τεχνικής Βοήθειας:

(1) Μέχρι τα τέλη Μαϊου 2017, θα συσταθεί ομάδα εργασίας για την αποτίμηση και την αναπροσαρμογή των φορολογητέων τιμών των ακινήτων η οποία θα συνεργαστεί με μια ομάδα διευθυντικών στελεχών υψηλού επιπέδου, όπου θα συμμετέχουν η Τράπεζα της Ελλάδος και η Ελληνική Στατιστική Αρχή. Στόχος της ομάδας αυτής θα είναι να βελτιώσει την ικανότητα της μονάδας αποτίμησης ακινήτων με την πρόσληψη έμπειρου εκτιμητή και ομάδας και ζητώντας τεχνική βοήθεια μέχρι τα τέλη Ιουνίου του 2017.

(2) Έως το τέλος Ιουλίου 2017 θα έχουν συγκεντρωθεί όλα τα απαιτούμενα δεδομένα, θα έχουν ταξινομηθεί πλήρως τα περιουσιακά στοιχεία και θα έχει προσδιοριστεί η μεθοδολογία για τον προσδιορισμό των αξιών και η μεθοδολογία αποτίμησης που σχετίζονται με τις διαφορετικές κατηγορίες των ακινήτων

(3) Έως το τέλος Σεπτεμβρίου 2017 θα έχει βελτιωθεί η ικανότητα της μονάδας αποτίμησης ακίνητης περιουσίας με την πρόσληψη έμπειρων εκτιμητών και τη διαμόρφωση μιας ειδικής ομάδας για την αναπροσαρμογή των φορολογητέων αξιών της ακίνητης περιουσίας

(4) Έως το τέλος Σεπτεμβρίου 2017 θα έχει αναπτυχθεί επίσης μια μόνιμη πλατφόρμα πληροφόρησης για την αναπροσαρμογή των φορολογητέων αξιών των ακινήτων περιουσιακών στοιχείων.

(5) Έως το τέλος Νοεμβρίου 2017 θα πρέπει να έχει εξασφαλιστεί ο πλήρης προσδιορισμός της ακίνητης ιδιοκτησίας μέσω του υφιστάμενου κτηματολογίου και μέσω διασταυρωτικού ελέγχου όλων των ιδιοκτησιακών συμφερόντων με όλες τις μεμονωμένες ιδιοκτησίες.

(6) Έως το τέλος Δεκεμβρίου 2017 θα έχει θεσπιστεί νομοθεσία για την ευθυγράμμιση των φορολογητέων αξιών των ακινήτων με τις τιμές αγοράς

(7) Έως το τέλος Μαρτίου θα έχουν εκδοθεί τα εκκαθαριστικά σημειώματα του Ε.Ν.Φ.Ι.Α. του έτους 2018 με βάση τις νέες φορολογητέες τιμές. Σε περίπτωση που οι νέες τιμές ακινήτων οδηγήσουν σε μικρή πτώση των εσόδων του ΕΝ.Φ.Ι.Α. σε σχέση με τα προϋπολογισθέντα 2,65 δισ. ευρώ, θα διευρυνθεί η φορολογητέα βάση του φόρου και οι συντελεστές υπολογισμού του θα προσαρμοστούν για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος των εσόδων και να διατηρηθεί ο φορολογικά ουδέτερος χαρακτήρα της μεταρρύθμισης».